Üretim firmaları geçmişte gerçekleşen işlemler ile oluşan maliyet muhasebesi verilerini, işletmenin yönetimin sunmak üzere raporlar. Yönetime sunulan maliyet raporları; maliyetleri kontrol etmek, kâr-zarar analizi yapmak ve gelecekteki stratejik kararlar için kullanılır. Raporlardan elde edilen bilgileri ışığında gelecekte üretilecek ürünleri için maliyet analizleri de yapma imkanı bulurlar. Aşağıda, önceki verilerden yola çıkılarak elde edilen maliyet analiz fonksiyonun nasıl hesaplandığı konusunda bir çalışmamız olacaktır.
İşletmenin son 6 aylık üretim miktarı ve toplam maliyet tutarları aşağıdadır. Bu tablodaki veriler ile İşletmenin maliyet fonksiyonunu Regresyon tekniği ile hesaplayacağız.
| Aylar | (X)Üretim Miktarı (Ad) | (Y)Toplam Maliyet TL |
| Ocak | 38,00 | 132,00 |
| Şubat | 84,00 | 138,00 |
| Mart | 42,00 | 90,00 |
| Nisan | 28,00 | 150,00 |
| Mayıs | 46,00 | 126,00 |
| Haziran | 36,00 | 144,00 |
| TOPLAM | 274,00 | 780,00 |
1.AŞAMA : Öncelikle Maliyet fonksiyon formülünü yazalım. Y=ax+b
Y= Toplam Maliyet
a=Birim Maliyet
x=satış hacmi-miktarı
b=sabit maliyet
Bu tekniğin uygulanabilmesi için aşağıda tablodaki tutarları hesaplamamız gerekmektedir.
| Aylar | (X)Üretim Miktarı (Ad) | (Y)Toplam Maliyet TL | xy | x2 |
| Ocak | 38 | 132 | 5.016 | 1.444 |
| Şubat | 42 | 138 | 5.796 | 1.764 |
| Mart | 28 | 90 | 2.520 | 784 |
| Nisan | 46 | 150 | 6.900 | 2.116 |
| Mayıs | 36 | 126 | 4.536 | 1.296 |
| Haziran | 56 | 144 | 8.064 | 3.136 |
| TOPLAM | 246 | 780 | 32.832 | 10.540 |
2.AŞAMA:Aşağıdaki denklemler kurularak taraf tarafa toplama yapılması gerekiyor.
- Toplam Y= a*Toplam X + Dönem sayısı*b
- Toplam XY=a*Toplam x2 + b*Toplam X
Tutarları denklemde yerlerine koyduğumuzda;
- 780=a*246+6*b
- 32.832=a*10.540+b*246
3. AŞAMA :Denklemde b tutarının birbirini götürmesi için 1 nolu denklemi 41 (246/6=41) ile (-) olarak çarpalım
-31.980=-a*10.086-b*246
4. AŞAMA :Çıkan denklem ile 2 nolu denklemi taraf tarafa çıkartalım
-31.980=-a*10.086 -b*246
32.832= a*10.540 +b*246
İşlemin çözümünde b*246 birbirini götürecek ve sonucu
852=a*454 Olarak sadeleşecek ve sunucunda a=852/454=1,88 Birim Çıkacaktır.
5. AŞAMA :Bu işlemden sonra aşağıdaki 1 nolu denklemden b değerini de bulabiliriz
780=a*246+6*b
780=1,88*246+6*b
780=462,48+6*b
6*b=780-462,48
6b=317,52
b=317,52/6 = 52,92(aylık sabit maliyet)
6.Aşama : Sonuç olarak Y=ax+b fonksiyon formülünde bulunan tutarları yerine koyduğumuzda istenen maliyet fonksiyonu aşağıdaki şekilde oluşacaktır.
Y=1,88*a + 52,92
1.000 Ad.ürün satılması durumunda yukarıda bulunan fonksiyona göre maliyet; y=1,88*1.000+52,92 = 1.880+52,92=1.932,92 TL olacaktır. Birim maliyeti ise; BM=(52,92/1000)+1,88 = 1,92 TL Olarak hesaplanacaktır.
Kaynakça:
1-Prof.Dr.Kamil Büyükmirza Yönetim Muhasebesi Kitabı.
2-İsmail Özsoy Yönetim Muhasebesi Kitabı.
10.12.2024
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
